Đặc biệt, mỗi độ Tết đến xuân về, làng chè nơi đây lại rộn ràng hơn bao giờ hết. Đây là thời điểm sản phẩm chè búp khô được chế biến tỉ mỉ và đóng gói cẩn thận, trở thành món quà biếu sang trọng, mang đậm hương vị tinh tế và nét đẹp văn hóa truyền thống, khẳng định vị thế là một thương hiệu nông sản độc đáo và giá trị.

Làng chè Ba Trại: Di sản và đổi mới

Hơn 100 năm qua, nghề trồng và chế biến chè búp khô, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân xã Ba Trại. Mỗi gia đình, mỗi ngôi làng đều có ít nhất một đồi chè và mỗi sáng, hình ảnh những người dân chăm chỉ tỉ mẩn với từng cây chè, từng búp chè trở thành một phần không thể thiếu trong nhịp sống của vùng đất này.

Mỗi đồi chè ở Ba Trại đều có một câu chuyện riêng. Từ những năm đầu, khi chè Ba Trại còn là sản phẩm phục vụ cho nhu cầu trong vùng, cho đến khi trở thành một thương hiệu có tiếng, nghề trồng chè tại Ba Trại đã trải qua biết bao thăng trầm. Những câu chuyện về cách người dân học hỏi và áp dụng kỹ thuật trồng chè từ những người đi trước vẫn còn được lưu truyền. Cũng chính nhờ vậy, từ những đồi chè nhỏ lẻ, Ba Trại đã xây dựng được một ngành chè nổi bật, với chất lượng không thua kém bất kỳ vùng chè nổi tiếng nào trên cả nước.

Người dân làng nghề trồng chè xã Ba Trại chăm chỉ tỉ mẩn với từng cây chè, từng búp chè trở thành một phần không thể thiếu trong nhịp sống của vùng đất này

Chè Ba Trại nổi tiếng không chỉ vì chất lượng mà còn bởi hương vị đặc biệt. Nước chè có màu xanh trong, vị ngọt dịu nhẹ và hương thơm tự nhiên, mang đến cho người thưởng thức cảm giác thư thái, dễ chịu. Mỗi ngụm chè như đưa người ta quay lại những ngày tháng yên bình giữa núi rừng, nơi mà mỗi lá chè đều được chăm sóc bằng cả tâm huyết của những người nông dân.

Tại xã Ba Trại, hiện nay có khoảng 500 hộ dân đã và đang gắn bó với nghề chè qua nhiều thế hệ, tạo nên một cộng đồng làng nghề đoàn kết, nơi mà cây chè không chỉ là nguồn sống mà còn là niềm tự hào.

Chị Đinh Thị Lê, một người dân với hơn 20 năm kinh nghiệm trồng chè, chia sẻ:"Chè là cái gốc, cái nghề đã nuôi sống cả gia đình chúng tôi. Nhưng giờ đây, chúng tôi không chỉ làm chè mà còn phải làm chè 'sạch'. Sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP giúp cây chè khỏe hơn, sản phẩm thơm ngon hơn và quan trọng là bán được giá cao hơn." Việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn giúp chè Ba Trại đạt được lòng tin của thị trường trong nước và quốc tế. Các sản phẩm chè búp khô, chè xanh hay chè ướp hương của Ba Trại thường được bán với giá từ 300.000 đến 400.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn khi các hộ gia đình có người nhà sinh sống bên nước ngoài, mang chè Ba Trại giới thiệu với bạn bè quốc tế.

Sản phẩm làng nghề chè Ba Trại

Một trong những bước đột phá lớn nhất trong hành trình phát triển của làng chè Ba Trại là việc thay thế giống chè truyền thống bằng giống chè LDP1 – giống chè năng suất cao với chất lượng vượt trội. Ông Hoàng Văn Chuyển, Chủ tịch UBND xã Ba Trại, nhận định: "Nhờ sự hỗ trợ từ UBND huyện về giống và kinh phí, người dân đã mạnh dạn thay thế giống chè cũ bằng giống LDP1. Giống chè này không chỉ cho năng suất bình quân đạt 8,5 tấn/ha/năm mà chất lượng sản phẩm cũng rất cao, được thị trường ưa chuộng."

Việc thay thế giống chè truyền thống bằng giống chè LDP1 là  một trong những bước đột phá lớn nhất trong hành trình phát triển của làng chè Ba Trại

Chính giống chè LDP1 đã góp phần nâng tầm sản phẩm chè Ba Trại, biến những đồi chè nơi đây không chỉ là biểu tượng của sức sống mà còn là “mỏ vàng xanh” mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Đặc biệt, các sản phẩm chè của Ba Trại ngày càng được đầu tư về mẫu mã, bao bì, giúp tăng tính cạnh tranh và thu hút khách hàng cao cấp. Từng gói chè không chỉ chứa đựng hương vị đặc trưng của vùng núi Ba Vì mà còn là kết tinh của sự cần mẫn và đổi mới sáng tạo của người dân nơi đây.

Phú Yên: Nét duyên từ chè hữu cơ

Làng chè Phú Yên, tại xã Yên Bài, huyện Ba Vì, được ví như một viên ngọc xanh trong bức tranh phát triển nông nghiệp của vùng đất chè Ba Vì. Dù diện tích trồng chè nơi đây khiêm tốn hơn các vùng khác, chỉ khoảng 80ha, nhưng chất lượng chè lại đạt tiêu chuẩn cao, tạo nên dấu ấn riêng biệt. Sản phẩm chè của Phú Yên được biết đến với nước chè xanh trong, vị ngọt dịu nhẹ và hương thơm tự nhiên, mang lại cảm giác thư thái, dễ chịu cho người thưởng thức. Nhận thức được tiềm năng và giá trị của chè hữu cơ, Hợp tác xã Nông nghiệp Yên Bài đã mạnh dạn đầu tư vào các phương pháp canh tác thân thiện với môi trường. Việc sử dụng phân bón hóa học được hạn chế tối đa, thay vào đó là các loại phân bón sinh học an toàn và hiệu quả. Phương pháp trồng chè không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân mà còn góp phần gìn giữ môi trường sinh thái lâu dài. Ông Nguyễn Văn Bảy, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Yên Bài, chia sẻ: "Trong thời đại hiện nay, chè ngon chưa phải là yếu tố quyết định. Sản phẩm phải sạch, an toàn và có thể truy xuất được nguồn gốc. Đó là lý do chúng tôi đã triển khai xây dựng mã QR cho từng sản phẩm chè, đảm bảo thông tin minh bạch, giúp khách hàng yên tâm hơn khi lựa chọn."

Làng chè Phú Yên – xã Yên Bài luôn nỗ lực nâng tầm giá trị sản phẩm

Những nỗ lực không ngừng của người dân nơi đây không chỉ nâng tầm giá trị thương hiệu chè Phú Yên mà còn góp phần làm nên sức hút riêng biệt của vùng đất Ba Vì – nơi mà chất lượng và sự bền vững luôn song hành cùng nhau.

Triển khai du lịch sinh thái và chuyển đổi số: Hướng đi tất yếu để chè Ba Vì bứt phá

Vùng đất Ba Vì từ lâu đã nổi tiếng với những đồi chè xanh mướt trải dài trên các sườn núi, cùng với khí hậu mát mẻ, cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp. Hiện nay, một số hộ gia đình đã bắt đầu mở cửa đón khách, cho phép du khách tham gia các hoạt động trải nghiệm như hái chè, sao chè, hay thưởng trà ngay tại chỗ, nhưng số lượng khách tham quan vẫn còn khiêm tốn. Điều này phần nào phản ánh sự thiếu hụt về hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch, như các dịch vụ lưu trú chất lượng, giao thông thuận tiện hay các hoạt động kết nối giữa các địa phương.

Một số hộ gia đình cũng đã thử kết hợp homestay với sản phẩm chè, nhưng những dịch vụ này vẫn chưa tạo được sự liên kết chặt chẽ giữa các điểm đến, khiến du khách khó có thể trải nghiệm trọn vẹn sự đa dạng của du lịch sinh thái tại Ba Vì. Chưa kể, các câu chuyện về nghề chè, mặc dù giàu giá trị văn hóa, vẫn chưa được quảng bá mạnh mẽ và đầy đủ, khiến cho du khách chưa cảm nhận được hết sự hấp dẫn của nghề chè Ba Vì.

Sản phẩm chè các làng nghề Ba Trại dần được tiếp cận trên các sàn thương mại điện tử

Bên cạnh du lịch, chuyển đổi số là một yếu tố quan trọng giúp chè Ba Vì phát triển bền vững và vươn xa. Các hợp tác xã chè như Ba Trại và Yên Bài đã bắt đầu thử nghiệm bán chè qua các sàn thương mại điện tử như Shopee và Lazada, xong việc ứng dụng công nghệ vẫn còn ở mức độ cơ bản. Các chiến dịch quảng bá trực tuyến qua mạng xã hội hay website vẫn chưa được triển khai mạnh mẽ, chưa đủ sức lan tỏa để thu hút một lượng lớn khách hàng tiềm năng từ các thị trường xa. Việc áp dụng công nghệ trong sản xuất chè cũng chưa thật sự phổ biến. Một số mô hình tưới tiêu tự động hay sử dụng cảm biến độ ẩm đất đã được thử nghiệm, nhưng chưa được áp dụng rộng rãi. Hầu hết các hộ trồng chè vẫn sử dụng phương pháp canh tác truyền thống, thiếu sự đầu tư vào công nghệ mới nhằm cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành chè Ba Vì mà còn khiến sản phẩm chưa thể cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường quốc tế, nơi mà công nghệ và minh bạch sản phẩm đang trở thành yếu tố quan trọng trong quyết định mua hàng của người tiêu dùng.

Để chè Ba Vì có thể thực sự bứt phá và tận dụng tối đa tiềm năng từ du lịch sinh thái và chuyển đổi số, cần phải có một chiến lược tổng thể, có sự đầu tư mạnh mẽ để thúc đẩy việc xây dựng thương hiệu chè Ba Vì trên nền tảng số, thông qua các chiến dịch quảng bá mạnh mẽ và tạo dựng mối quan hệ bền vững với các đối tác thương mại điện tử lớn. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và các hợp tác xã cần liên kết với các doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để các hộ trồng chè có thể tiếp cận với công nghệ hiện đại, từ việc áp dụng các hệ thống tưới tiêu tự động, công nghệ cảm biến đến việc áp dụng các phương pháp canh tác hữu cơ. Đặc biệt, việc phát triển những chương trình đào tạo về kỹ năng số cho nông dân cũng sẽ giúp họ thích nghi với xu hướng mới, không chỉ nâng cao chất lượng chè mà còn mở ra cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu.

Chè Ba Vì có tiềm năng rất lớn, nhưng để biến tiềm năng này thành hiện thực, Ba Vì cần phải mạnh dạn đầu tư vào những lĩnh vực mũi nhọn như du lịch sinh thái và chuyển đổi số. Đây không chỉ là cơ hội mà còn là một bước đi tất yếu. Với định hướng đúng đắn, sự nỗ lực của người dân và sự hỗ trợ từ chính quyền, những đồi chè xanh mướt ở Ba Vì chắc chắn sẽ còn viết tiếp những câu chuyện đầy sức sống, để đưa tên tuổi chè Ba Vì vang xa hơn trên bản đồ nông nghiệp và du lịch./.

Diệu Thu

Admin Ba Vì